Mədə Şişləri: mədənin adenokarsinoması

Mədə Şişləri: mədənin adenokarsinoması

Epidemiologiya və Patoqenez:

Qeyd etmək lazımdır ki, 1930-cu illərlə müqayisədə, dünyanın inkişaf etmiş qərb ölkələrində, o cümlədən, ABŞ, Avropa və Yaponiyada, mədə xərçənginin sayı xeyli azal ıbdır. Həmin illərdə, məsələn, mədə xərçəngi ABŞ və Avropada mortalitennin aparıcı səbəbi olub, yəni xərçəngdən ölən bütün xəstələr arasında mədə xərçəngi üstünlük təşkil edirdi. 2008-ci ildə ABŞ-da 21.000 yeni mədə xərçəngi aşkar edilib, və həmin il 13.000 insan dünyasının məhz mədə xərçənginə görə dəyişib. 

Beynəlxalq səviyyədə mədə xərçəngi ən çox yayılmış bədxəssəli şişlər sırasında dördüncü və xərçəng səbəbindən mortaliteye (ölümlə nəticələnən) görə ikincidir.

Mədə xərçənginin yaradılmasında rolu olan Risk faktorları: 

- H.Pilori infeksiyası

- Mədə polipləri, 

- Nitrozaminlər,

- Siqaret istifadəsi 

- Əvvəllər başqa səbəblərə görə mədədə aparılmış cərrahi əməliyyat

- Pernisioz Anemiya

- Ailədə mədə şişlərinin olub olmaması tarixi

Diaqnoz və Mərhələnin təyin edilməsi, Xərçəngin Təsnifatı:

Təəssüflə qeyd edilməlidir ki, mədə xərçənginin simptomları aid olunan - ürək bulanması və epiqastrik nayihədə ağrı - digər mədə-bağırsaq xəstəlikləri zamanı da müəyyən edilir və mədə xərçəngi üçün heç də spesifik deyildir. Buna görə də, mədə xərçənglərinin əksəriyyəti çox gec müəyyən edilir. Fiziki müayinə adətən spesifik tapıntılarla əlamətdar olmur. Lakin, gecikmiş hallarda qarında palpasiya edilən törəmə aşkar edilir ki, bunlar nadir hallarda aşağıdakı tapıntılarla müəyyən edilə bilər: 

- "Bacı Meri Yozef": periumbilikal ərazidə törəmə,

- "Virchov" düyünləri: supraklavikular və ya körpücük sümüyünün üstü limfa düyünləri, 

- Blumerin: rektal müayinə zamanı prerektal metastazlar. 

Endoskopik müayinə, yəni ezofaqoqastroduodenoskopiya, ilk instrumental müayinə metodur. Bir çox hallarda Endoskopik USM də əlavə olaraq istifadə edilir ki, onun nəticəsində şişin dərinliyi (80% hallarda) və ya limfa düyünlərinə yayılmasını (50% hallarda) müəyyən etmək olar. 

Kompüter Tomoqrafiyası əsasən metastatik xəstəliyin (yəni geniş yayılmış) müəyyən edilməsi üçün istifadə edilir. Laparoskopiya isə rezeksiyası mümkün olmayan halların müəyyənləşdirilməsində geniş tətbiq edilir. Buna səbəb isə KT vasitəsilə neqativ nəticələrin əldə olunmasına baxmayaraq kliniki təcrübədə laparoskopiya nəticəsində 30%-dək xəstələrdə metastatik xəstəliyin aşkar edilməsidir. 

Peritoneal lavaj zamanı yığılmış maye isə sitoloji analizə göndərilməlidir. Buna səbəb həmin mayenin proqnozun müəyyən edilməsində oynadığı mühüm roldur. 

Xərçəng üzrə Amerikan Birləşmiş Cəmiyyəti və Xərçəng əleyhinə İttifaq tərəfindən aşağıdakı patoloji mərhələlərin təsnifatı sistemi təklif edilib:

Törəmənin xassəsi:

Tx - qiymətləndirilməsi mümkün olmayan ilkin törəmə

T0 - ilkin törəmənin aşkar edilməməsi

T1 - Lamina propriya və ya alt-selikli gişanı invaziya (sirayət) edən törəmə

T2 - Subserosa və ya Muscularis Propriyanı invaziya edən törəmə

T3 - Törəmə seroz gişanı da invaziya (sirayət) edir, o cümlədən, peritonu, lakin ətraf toxumaları və strukturları invaziya etmir

T4 - Törəmə ətraf toxuma və strukturlara da yayılır

Limfa düyünlərinə yayılma:

Nx - törəmənin limfa düyünlərinə yayılmasını qiymətləndirmək mümkün deyil

N0 - limfa düyünlərinə yayılma qeydə alınmır

N1 - 1-dən 6-dək olan regional limfa düyünlərinə metastaz qeyd edilir

N2 - 7-dən 15-dək olan regional limfa düyünlərinə metastaz qeyd edilir

N3 - 15-dən çox regional limfa düyünlərinə metastaz qeyd edilir

Metastaz:

Mx - distant uzaq metastazın olmasının müəyyən edilməsi mümkün deyil

M0 - uzaq metastaz aşkar edilmir

M1 - uzaq metastazlar aşkar olunur

Müalicə: 

A. Rezeksiyası mümkün sayılan hallarda mədənin total və ya sub-total rezeksiyası R0 (yəni rezeksiyanın aparıldığı zaman yerdə qalan sahədən götürülən mikroskopik laborator analizlər törəmə hüceyrələrini aşkar etməmiş olur) aparılır. Araşdırmalar qeyd edib ki, bu zaman subtotal və total rezeksiyanın xəstələrin yaşaması baxımından heç bir fərqi yoxdur. Ümumiyyətlə, R0 rezeksiya zamanı rezeksiya sahəsindən 5 sm enliyində neqativ sahə olmalıdır. Kliniki tədqiqatlar göstərib ki, hətta çox inkişaf etmiş, böyümüş törəmələrin də rezeksiyası xəstənin yaşam müddətini artırmış olur. 

B. Total və ya subtotal rezeksiya zamanı limfa düyünlərinin rezeksiyası mühüm məsələlərdəndir. Burada D0 (yalnız paliativ məqsədlə edilən rezeksiyalar zamanı heç bir limfa düyünləri kəsib götürülmür) disseksiyası, D1 limfoadenektomiya (periqastrik düyünlərin rezeksiyası) və D2 rezeksiyası (Celiac ox üzrə əsas limfa axarları) aparıla bilər. Yaponiyada və sonradan Avropa ölkələrində aparılan araşdırmalar D2 rezeksiyasının daha yaxşı efekt verdiyini, yaşam müddətinə müsbət təsir etdiyini göstərmişdir. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, limfa düyünlərinin maksimal dərəcədə yəni D2 rezeksiyası daha efektlidir, cünki bu həm xəstənin uzun müddətli proqnozunu müəyyən etməyə imkan verir, həm də xərçəngin mərhələsini daha dəqiq müəyyən etməyə yardımçı olur. 

C. Adyuvant və Neoadyuvant Kimyəvi terapiya və Şüa terapiyası: təəssüf ki, müxtəlif araşdırmalara kimyəvi və şüq terapiyasının efektini müəyyən etməyə çalışsalar belə, müsbət nəticə əldə etmək mümkün olmyıb. Ümumiyyətlə, kimyəvi və şüa terapiyası cərrahi rezeksiya ilə müqayisədə xeyli aşağı nəticələr verir. 5-FtorUrasil (5-FU), cisplastin, epirubicin və digər kimyəvi preparatlar müxtəlif ölkələrdə rezeksiyadan sonra və ya əvvəl geniş tətbiq edilir. 

Terminlər: 

Adyuvan kimyəvi terapiya - cərrahi rezeksiyadan sonra istifadə edilən kimyəvi terapiyadır. 

Neoadyuvant kimyəvi terapiya - cərrahi rezeksiyadan əvvəl verilən kimyəvi terapiyadır.